细胞外基质(英語:extracellular matrix,ECM),簡稱胞外基質、基质,又称细胞间基质[1](intercellular matrix),是存在于组织中,由细胞合成并分泌至胞外的成分,属胞外微环境,而不属于任何细胞。胞外基质主要包括:纤维成分、连接蛋白、填充分子等。
细胞外基质的特性常决定组织的特性,其可调节细胞的发育和细胞生理活动,对细胞形态及功能维持起重要作用。
组成成分[编辑] 纤维:动物纤维属纤维结构蛋白,有胶原蛋白、弹性蛋白、层粘连蛋白和纤连蛋白。其中胶原蛋白为最重要的成分。这些蛋白为巨长的大分子,形成坚韧的三股螺旋结构纤维。植物纤维则有纤维素、木质素。 多糖:透明质酸(糖胺聚糖的一种) 蛋白聚糖:含有糖胺聚糖的硫酸软骨素;含有硫酸乙酰肝素的糖蛋白。此外细胞外基质还吸收了多种细胞生长因子和蛋白酶。当生理条件变化时,激活蛋白酶而释放这些细胞因子,而无需从头合成这些因子,从而迅速激活细胞功能。
功能[编辑]鉴于细胞外基质的多样性,细胞外基质具有多方面的功能。例如,为细胞提供支持和固定、为组织间提供分离方法、调节细胞间的沟通以及调节细胞的动态行为。
细胞黏附[编辑]许多细胞与细胞外基质的成分结合。这种细胞与细胞外基质的黏附受特定的细胞表面细胞黏附分子如整合素的调节。整合素可以传导机械刺激从细胞外基质到细胞骨架。
疾病[编辑]细胞外基质在肿瘤[2]、纤维化[3]、伤口愈合[3]、炎症反應[4]等疾病中起作用。
参考文献[编辑] ^ 存档副本. [2022-11-21]. (原始内容存档于2022-12-01). ^ Borg TK. It's the matrix! ECM, proteases, and cancer. Am J Pathol. 2004 Apr;164(4):1141-2 ^ 3.0 3.1 Raghow R. The role of extracellular matrix in postinflammatory wound healing and fibrosis. FASEB J. 1994 Aug;8(11):823-31 ^ Roman J. Extracellular matrix and lung inflammation. Immunol Res. 1996;15(2):163-78 延伸閱讀[编辑] [ ANAT3231 Lecture 08 Extracellular Matrix] - Lecture about extracellular matrix from UNSW Cell Biology website. Extracellular matrix: review of its roles in acute and chronic wounds (页面存档备份,存于互联网档案馆) Usage of Extracellular Matrix from pigs to regrow human extremities (页面存档备份,存于互联网档案馆) "The Extracellular Matrix of Animals", from Chapter 19 of The Molecular Biology of the Cell, 4th edition, Alberts et al. (页面存档备份,存于互联网档案馆) Biology, John W. Kimball. An online Biology textbook. [1] (页面存档备份,存于互联网档案馆), The man who grew a finger, By Matthew Price, BBC news Sound Medicine - Heart Tissue Regeneration - July 19 interview discussing ECM and its uses in cardiac tissue repair (requires MP3 playback) [broken link]. Growing Body Parts (页面存档备份,存于互联网档案馆) - A December 2009 report by 60 Minutes 外部链接[编辑] Biochemweb.org Cell Adhesion and Extracellular Matrix 查论编结缔组织生理学 軟組織 纤维化 結疤 分類成人疏鬆 網狀 脂肪 棕色脂肪 白色脂肪 緻密 不規則緻密結締組織(英语:Dense irregular connective tissue) 黏膜下層 真皮 规则致密结缔组织 韧带 肌腱 腱膜 胚胎 黏液樣 间充质 特化 软骨 硬骨 構造细胞固著細胞 纖維母細胞 纖維細胞 網狀細胞 肌腱細胞(英语:Tendon cell) 脂肪細胞 黑素細胞 游走細胞(英语:Wandering cell) 肥大细胞 巨噬细胞 胞外基質基質 组织液 纤维 膠原纖維 網狀纖維:COL3A1(英语:Collagen, type III, alpha 1) 弹性纤维:弹性蛋白 原纤维蛋白(英语:Fibrillin) FBN1(英语:Fibrillin) FBN2(英语:Fibrillin) FBN3(英语:Fibrillin) EMILIN1(英语:EMILIN1) 中期弹性纤维(英语:Elaunin) 查论编皮膚索引描述 解剖 生理(英语:Template:Integumentary physiology) 結締組織 發育(英语:Template:Development of integument) 疾病 感染(英语:Template:Bacterial cutaneous infections) 形態學(英语:Template:Diseases of the skin and appendages by morphology) 水皰(英语:Template:Vesiculobullous disease) 皮炎和濕疹(英语:Template:Dermatitis and eczema) 人工皮炎 丘疹鱗屑性疾病 蕁麻疹及紅斑 輻射相關 色素沉著 粘蛋白沉積 角化病、潰瘍、萎縮、漸進性壞死 血管炎 脂肪 嗜中性及嗜酸性皮病 先天 腫瘤 痣和黑色素瘤 上皮 真皮 症狀和特徵 術語 治療 程序 藥物 抗生素 消毒劑 潤膚劑和保護劑 止癢劑 銀屑病 其他 傷口和潰瘍 查论编肌肉導航描述 解剖 頭 頸 上肢 胸背 橫膈(英语:Template:Thoracic diaphragm) 腹部 會陰(英语:Template:Muscles of perineum) 下肢 组织 生理(英语:Template:Muscular physiology) 結締組織 疾病 肌病 軟組織(英语:Template:Soft tissue disorders) 結締組織 先天 腹部(英语:Template: Congenital diaphragm and abdominal wall defects) 肌肉萎缩(英语:Template:Muscular dystrophy) 腫瘤 受伤 症状和征象 同名征象(英语:Template: Eponymous medical signs for muscles and soft tissue) 治療 處置(英语:Template:Muscle and soft tissue procedures) 藥物 抗發炎藥物 肌肉鬆弛劑(英语:Template:Muscle relaxants) 查论编蛋白质:硬蛋白细胞外基质(ECM)膠原蛋白纤维胶原 type I(英语:Type-I collagen) COL1A1(英语:Collagen, type I, alpha 1) COL1A2(英语:COL1A2) type II(英语:Type-II collagen) (COL2A1(英语:Collagen, type II, alpha 1)) type III(英语:Collagen, type III, alpha 1) type V(英语:Type-V collagen) COL5A1(英语:Collagen, type V, alpha 1) COL5A2(英语:COL5A2) COL5A3(英语:COL5A3) COL24A1(英语:COL24A1) COL26A1(英语:EMID2) 其它 FACIT(英语:FACIT collagen):type IX COL9A1(英语:Collagen, type IX, alpha 1) COL9A2(英语:COL9A2) COL9A3(英语:COL9A3) type XII (COL12A1(英语:Collagen, type XII, alpha 1)) COL14A1(英语:Collagen, type XIV, alpha 1) COL16A1(英语:Collagen, type XVI, alpha 1) COL19A1(英语:Collagen, type XIX, alpha 1) COL20A1(英语:COL20A1) COL21A1(英语:COL21A1) COL22A1(英语:COL22A1) 基底膜:type IV(英语:Type-IV collagen) COL4A1(英语:Collagen, type IV, alpha 1) COL4A2(英语:COL4A2) COL4A3(英语:Collagen alpha-3(IV) chain) COL4A4(英语:COL4A4) COL4A5(英语:COL4A5) COL4A6(英语:COL4A6) multiplexin(英语:multiplexin):COL15A1(英语:Collagen, type XV, alpha 1) type XVIII(英语:Type XVIII collagen) COL18A1(英语:Collagen, type XVIII, alpha 1) 内皮抑素(英语:Endostatin) transmembrane:COL13A1(英语:Collagen, type XIII, alpha 1) COL17A1(英语:Collagen, type XVII, alpha 1) COL23A1(英语:Collagen, type XXIII, alpha 1) COL25A1(英语:Collagen, type XXV, alpha 1) 其他:type VI(英语:Collagen VI) COL6A1(英语:Collagen, type VI, alpha 1) COL6A2(英语:COL6A2) COL6A3(英语:COL6A3) COL6A5(英语:COL6A5) type VII (COL7A1(英语:Collagen, type VII, alpha 1)) type VIII COL8A1(英语:Collagen, type VIII, alpha 1) COL8A2(英语:COL8A2) type X (COL10A1(英语:Collagen, type X, alpha 1)) type XI COL11A1(英语:Collagen, type XI, alpha 1) COL11A2(英语:COL11A2) COL27A1(英语:Collagen, type XXVII, alpha 1) COL28A1(英语:COL28A1) 酶 脯氨酰羟化酶(英语:Prolyl hydroxylase)/赖氨酰羟化酶(英语:Lysyl hydroxylase) Cartilage associated protein(英语:Cartilage associated protein)/Leprecan(英语:Leprecan) ADAMTS2(英语:ADAMTS2) 前胶原肽酶 赖氨酰基氧化酶(英语:Lysyl oxidase) 层粘连蛋白 α链 LAMA1 LAMA2(英语:Laminin, alpha 2) LAMA3(英语:Laminin, alpha 3) LAMA4(英语:Laminin, alpha 4) LAMA5(英语:Laminin, alpha 5) β链 LAMB1(英语:Laminin, beta 1) LAMB2(英语:Laminin, beta 2) LAMB3(英语:Laminin, beta 3) LAMB4(英语:LAMB4) γ链 LAMC1(英语:Laminin, gamma 1) LAMC2(英语:Laminin, gamma 2) LAMC3(英语:LAMC3) 其它 ALCAM(英语:ALCAM) 弹性蛋白 Tropoelastin(英语:Tropoelastin) 玻连蛋白(英语:Vitronectin) FRAS1(英语:FRAS1) FREM2(英语:FREM2) Decorin(英语:Decorin) FAM20C(英语:FAM20C) ECM1(英语:ECM1) Matrix gla protein(英语:Matrix gla protein) Tectorin(英语:Tectorin) TECTA(英语:TECTA) TECTB(英语:TECTB) 其它 角蛋白/细胞角蛋白(英语:Cytokeratin) 明胶 网状纤维 软骨寡聚基质蛋白(英语:Cartilage oligomeric matrix protein) 查论编蛋白质索引描述 蛋白质 膜蛋白 球蛋白 酶 载体 抗生素 纖維狀 另见:疾病